รู้ไว้ปลอดภัยกว่า โรคติดเชื้อที่มากับน้ำท่วมในไทย

โรคที่มักพบหลังน้ำท่วม

1. โรคระบบทางเดินหายใจ เช่น หวัด ไข้หวัดใหญ่ ปอดบวม
อาการ : ไข้ ไอ เจ็บคอ คัดจมูก เสมหะมาก ปวดเมื่อยตัว เบื่ออาหาร
วิธีป้องกัน : รักษาร่างกายให้อบอุ่น หลีกเลี่ยงเสื้อผ้าเปียก ล้างมือบ่อย สวมหน้ากากในที่ชุมชน ผู้สูงอายุควรฉีดวัคซีนประจำปี

2. โรคที่มีอาหารและน้ำเป็นสื่อ (food/water-borne infectious diseases) เช่น อาหารเป็นพิษ (food poisoning) ท้องร่วงท้องเสีย (diarrheal diseases) อหิวาตกโรค (cholera) ไข้ไทฟอยด์ (Typhoid fever) ตับอักเสบเอกและตับอักเสบอี (hepatitis A and hepatitis E)
อาการ : ถ่ายอุจจาระเหลวหรือถ่ายเป็นน้ำ ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ มีไข้ ในกรณีตับอักเสบอาจมีอาการตัวเหลือง ตาเหลือง     
วิธีป้องกัน : รับประทานอาหารที่ปรุงสุกและใหม่ที่มีความสะอาด ไม่รับประทานอาหารดิบหรือสุก ๆ ดิบ ๆ ดื่มน้ำสะอาด ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่ทุกครั้งก่อนกินอาหารและหลังการใช้ห้องน้ำหรือสัมผัสสิ่งสกปรก ใช้ช้อนกลางตักอาหาร เมื่อรับประทานอาหารร่วมกับผู้อื่น ไม่ถ่ายอุจจาระลงในน้ำโดยตรง        

3. โรคติดเชื้อราที่ผิวหนัง เช่น น้ำกัดเท้า กลาก
อาการ : ผิวหนังเท้าเปื่อย ซอกนิ้วเท้าคัน ลอก พองหนอง
วิธีป้องกัน : หลีกเลี่ยงการลุยน้ำขัง สวมรองเท้าบูทกันน้ำ ล้างเท้าให้สะอาด เช็ดให้แห้งเร็ว ถ้ามีบาดแผลควรใช้น้ำ + ยาฆ่าเชื้อทันที

4. โรคติดเชื้อจากน้ำท่วมขังระยะยาว อาทิเช่น
     1) โรคฉี่หนู (Leptospirosis) : ไข้สูง ปวดกล้ามเนื้อ เจ็บคอ ตาแดง เบื่ออาหาร
     วิธีป้องกัน : หลีกเลี่ยงแช่น้ำขัง สวมรองเท้าบูท ทำความสะอาดที่พักให้ปลอดหนู

     2) โรคเมลิออยด์ (Melioidosis) : แผลเรื้อรัง ฝีหนอง มีไข้ อาการผิดปกติของปอด
     วิธีป้องกัน : ดื่มน้ำสะอาด บริโภคอาหารปรุงสุก หลีกเลี่ยงลุยน้ำ หากมีบาดแผลรีบล้างทันที สวมรองเท้าบูทและถุงมือยาง

     3) ไข้เลือดออก (Dengue) : ไข้สูง ปวดศีรษะ ปวดเมื่อย จุดเลือดออกตามผิวหนัง
     วิธีป้องกัน : กำจัดแหล่งน้ำขัง ปิดฝาภาชนะเก็บน้ำ หลีกเลี่ยงถูกยุงลายกัดในตอนกลางวัน

     4. โรคตาแดง : ตาแดง ระคายเคือง น้ำตาไหล หนังตาบวม
     วิธีป้องกัน : อย่าขยี้ตาด้วยมือสกปรก แยกของใช้ผู้ป่วย ไม่ใช้สิ่งของร่วมกัน

     5.โรคมือเท้าปาก (สำหรับเด็ก) : เด็กมีไข้ต่ำ มีตุ่มพองฝ่ามือ–ฝ่าเท้า แผลในปาก
     วิธีป้องกัน : ล้างมือบ่อย ดูแลสุขอนามัยของเล่น/เครื่องใช้ หลีกเลี่ยงพาเด็กไปในพื้นที่ชุมชนที่แออัด

ข้อแนะนำสำคัญสำหรับช่วงน้ำท่วม

1. สวมรองเท้าบูท / ถุงมือยาง เมื่อจำเป็นต้องเดินผ่านน้ำ หลีกเลี่ยงน้ำขังถ้าเป็นไปได้
2. ดื่มน้ำจากแหล่งที่เชื่อถือได้ / ต้มน้ำก่อนดื่ม
3. ล้างมือด้วยน้ำและสบู่บ่อย ๆ โดยเฉพาะก่อนกิน/หลังใช้ห้องน้ำหรือสัมผัสสิ่งสกปรก
4. รับประทานอาหารที่ปรุงสุกใหม่ ไม่กินของสุก ๆ ดิบ ๆ
5. ดูแลบาดแผล ทำความสะอาดทันที ไม่ปล่อยให้ติดเชื้อ
6. กำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุง เช่น น้ำขัง ภาชนะปลอดฝา เพื่อป้องกันไข้เลือดออก
7. ผู้สูงอายุ ผู้ป่วย เด็กเล็ก ควรดูแลเป็นพิเศษ หากมีอาการผิดปกติให้พบแพทย์ทันที

...........................

เรียบเรียงบทความโดย
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ชัยสิทธิ์ นิยะสม
คณะวิทยาศาสตร์และนวัตกรรมดิจิทัล มหาวิทยาลัยทักษิณ